گاهی افراد تصور می کنند که لقی بلبرینگ باعث می شود تا عملکرد آن با مشکل مواجه شود و دیگر قابل استفاده نباشد. اما این تصور، یک تصور غلط است. ما در این مقاله قصد داریم شما را با انواع لقی داخلی بلبرینگ و لزوم وجود آن آشنا کنیم. برای آشنایی با نحوه انتخاب بلبرینگ و کسب اطلاعات تخصصی درباره این محصول با بخش مقالات دیجی برینگ همراه باشید.
لقی داخلی بلبرینگ (Bearing Internal Clearance) فاصله ای است که در آن یک رینگ بلبرینگ نسبت به رینگ دیگر حرکت می کند. در واقع فاصله داخلی بلبرینگ به عنوان کل فاصله ای تعریف می شود که از طریق آن می توان یک رینگ بلبرینگ را نسبت به دیگری در جهت شعاعی یا در جهت محوری حرکت داد. همه بلبرینگ ها بسته به کارخانه سازنده خود دارای تلرانس بلبرینگ مجاز، به میزان استاندارد هستند. همانطور که اشاره شد لقی داخلی بلبرینگ به دو دسته شعاعی و محوری تقسیم می شود و لقی شعاعی و محوری به معنی بیشترین فاصله شعاعی یا محوری است که رینگ داخلی می تواند نسبت به رینگ خارجی حرکت کند.
لقی در بلبرینگ به چند صورت اعمال می شود؟
جواب این سوال دو صورت است. به دلیل لقی در بلبرینگ، شفت می تواند به صورت محوری یا شعاعی جا به جا شود. لقی شعاعی و لقی محوری، فضایی هستند که عمود بر شفت و به موازات شفت وجود دارد. شفت ها یک قطعه به شکل میله فلزی با مقطع دایره ای هستند که بسته به نوع کاربردشان در ابعاد و اندازه های مختلف و از جنس استیل و فولاد با کربن یا فولاد آلیاژی ساخته می شوند و نه تنها در ساخت بلبرینگ بلکه در تمامی ماشین آلات و تجهیزات چرخشی استفاده می شوند. وظیفه عمده شفت انتقال نیرو و انرژی از یک نقطه به نقطه دیگر و حرکت راحت بلبرینگ ها است و در موتور ها، گیر بکس، کلاچ، چرخ دنده، چرخ زنجیر و میل لنگ ها نقش مهمی ایفا می کند.
دلایل وجود تلرانس بلبرینگ
تلرانس بلبرینگ چرا نیاز است؟ زمانی که دستگاه مربوطه در حال کار است بلبرینگ ها باید کمی لقی داشته باشند و تلرانس نشیمنگاه بلبرینگ (یاتاقانی که بلبرینگ در آن قرار می گیرد) تنظیم شده باشد؛ زیرا در دستگاه در حال کارکرد رینگ داخلی و خارجی به علت افزایش دما منبسط می شوند و امکان اینکه به ساچمه ها و رولر ها فشار بیاید بالا می رود. به طور کلی لقی بلبرینگ از C1 تا C5 دسته بندی می شود. به این ترتیب که C1 نشانه کمترین و C5 نشان دهنده بیشترین لقی داخلی در بلبرینگ است.
بیشتر دستگاه ها در ساخت و تولید صنعتی از لقی بلبرینگ C3 استفاده می کنند. اگر انتخاب اولیه کلاس لقی بلبرینگ به درستی انجام شود از خرابی های بعدی نیز جلوگیری می شود. عواملی همچون نوع بلبرینگ و قطر شفت در تعیین میزان لقی بلبرینگ موثر هستند. برای مثال در موتور ها و فن ها و تجهیزاتی که با دور و سرعت زیاد دوران می کنند، استفاده از بیرینگ با مقدار تلرانس بلبرینگ بالا، باعث ایجاد ارتعاش (لرزش) می گردد. معمولا برای تجهیزات و مکان هایی که با دمای بالا کار می کنند نیز از کلاس های لقی داخل بلبرینگ بالا استفاده می شود، زیرا در غیر اینصورت باعت افزایش دما و منبسط شدن و چفت شدن رینگ ها و ساچمه ها به هم می شود و آسیب های جدی را برای بلبرینگ و ماشین آلات به همراه دارد.
حالات مختلف لقی داخلی بلبرینگ
به طور کلی برای لقی بلبرینگ سه حالت مختلف وجود دارد:
- لقی اولیه بلبرینگ (initial internal clearance)
- لقی نصب بلبرینگ (Mounted clearance)
- لقی حین کار بلبرینگ (operating clearance)
هر کدام از این ها همانطور که از نامشان پیداست به ترتیب به معنی لقی داخلی بلبرینگ قبل از نصب، لقی بلبرینگ بعد از نصب و قبل از شروع به کار دستگاه، لقی داخلی بلبرینگ زمانی که به دمای کاری پایدار می رسد، می باشند. برای کسب اطلاعات درباره نحوه اندازه گیری لقی بلبرینگ به وبسایت دیجی برینگ مراجعه و یا با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید. تقریباً در همه کاربرد ها، لقی داخل بلبرینگ اولیه بیشتر از لقی بلبرینگ در شرایط عملیاتی آن است. این تفاوت عمدتاً ناشی از دو اثر است:
- بلبرینگ ها معمولاً با یک تلرانس نشیمنگاه بلبرینگ بر روی شفت یا تلرانس جا زدن بلبرینگ در محفظه نصب می شوند. انبساط رینگ داخلی یا فشرده شدن رینگ خارجی باعث کاهش لقی داخلی در بلبرینگ می شود.
- بلبرینگ ها در حین کار، به علت وجود اصطکاک در حین حرکت، گرما تولید می کنند. انبساط حرارتی اجزای بلبرینگ، بر روی لقی در بلبرینگ تأثیر می گذارد.
تاثیر لقی منفی در لقی بلبرینگ چیست؟
حال بیایید با هم بررسی کنیم که معنای لقی منفی در لقی بلبرینگ چیست و چه کمکی میکند؟ در برخی موارد برای بهبود عملکرد ساچمه ها، کاهش صدای چرخش بلبرینگ، نصب بلبرینگ و رولبرینگ با هم و قرار گرفتن شیمز بین کنس های داخلی و خارجی، لازم است در آن ها مقداری لقی بلبرینگ منفی اعمال شود. بدین صورت که از طریق محکم کردن پیچ و بوش چاکنت بلبرینگ و اعمال یک نیروی منفی محوری از دو جهت روی کنس های داخلی بلبرینگ انجام می شود. (بوش چاکنت بلبرینگ قطعه ای از جنس فولاد و متشکل از سه بخش مهره، واشر خورشیدی و بوش نگهدارنده است که برای نصب بلبرینگ مخروطی روی شفت استوانه ای استفاده می شود.)
جدول دسته بندی لقی بلبرینگ
تلرانس بلبرینگ به میزان کافی، در حین کار بسیار مهم است؛ چرا که پیش بارگذاری فقط برای انواع خاصی از بلبرینگ ها امکان پذیر است.
جهت انتخاب لقی بلبرینگ اولیه مناسب برای دستیابی به لقی داخلی بلبرینگ عملیاتی مطلوب، بلبرینگ ها در کلاس های لقی بلبرینگ مختلف موجود هستند. استاندارد ISO برای بسیاری از انواع بلبرینگ پنج کلاس لقی در بلبرینگ ایجاد کرده است. شرکت بلبرینگ SKF که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان بلبرینگ در دنیاست، از پسوند های تعیین شده برای نشان دادن انواع مختلف تلرانس بلبرینگ استفاده می کند و بلبرینگ ها در اکثر برند های معتبر جهانی با این پسوند ها به فروش می رسند.
عوامل موثر در تعیین مقدار لقی داخلی در بلبرینگ
عوامل زیر در انتخاب میزان لقی داخلی در بلبرینگ و تلرانس بلبرینگ در کار بسیار موثر هستند:
- میزان بار وارد بر بلبرینگ
- دمای محیط کار
- جنس، ابعاد و تلرانس شفت و محفظه محل نصب بلبرینگ
- اختلاف دمای رینگ خارجی و داخلی بلبرینگ
- سرعت بلبرینگ
- آلودگی محیط کار بلبرینگ
در صورت وجود هرگونه سوال یا تمایل به کسب اطلاعات بیشتر، با کارشناسان ما در دیجی برینگ تماس بگیرید.